Z początkiem 2022 roku w życie weszły zasady Polskiego Ładu. Jedną z istotnych zmian z punktu widzenia przedsiębiorców były zmiany związane z wykupem wcześniej leasingowanych pojazdów. Najprościej mówiąc stały się mniej korzystne z podatkowego punktu widzenia. Oczywiście nadal można zastosować wykup prywatny (ale nie wszystkie formy działalności) lub firmowy, ale każdy z tych scenariuszy wiążą się z innymi konsekwencjami.

Wykup samochodu leasingowanego na cele firmowe

Przedsiębiorca po zakończeniu leasingu operacyjnego nadal może wykupić auto na potrzeby firmowe i dalej go używać do działalności. W zależności od rodzaju auta podmiot wykupujący może odliczyć 50 lub 100 proc. podatku VAT od kwoty na fakturze, a potem w całości lub częściowo odliczać VAT od kosztów jego użytkowania.

Zwrot pełnej wartości dotyczy aut dostawczych spełniających wymogi zawarte w ustawie, z kolei odliczenie połowy podatku VAT ma miejsce dla samochodów osobowych, które z założenia używane są w sposób mieszany – zarówno na cele firmowe, jak i prywatne przedsiębiorcy.

Ważne:

Zgodnie z przepisami wykup pojazdu na preferencyjnych warunkach, czyli np. za 1 proc. wartości początkowej może dokonać wyłącznie leasingobiorca. Jeśli chciałaby zrobić to osoba trzecia, może ona odkupić auto, ale już po wartości rynkowej pojazdu.

Leasing. Sprzedaż samochodu firmowego wykupionego po leasingu

Sprzedając używany samochód firmowy, przedsiębiorca zawsze musi naliczyć pełną 23 proc. stawkę podatku, nawet jeśli przy wykupie auta z leasingu na cele mieszane (przypadek większości aut osobowych) odliczył tylko 50 proc. naliczonego VAT. Przy sprzedaży można jednak naliczyć korektę drugiej połowy nierozliczonego wcześniej VAT-u. Niestety, ustawodawca wymyślił dość poważne ograniczenie w dokonywaniu wspomnianej korekty.

W przypadku, kiedy auto zostało wykupione od firmy leasingowej za kwotę większą niż 15 tys. zł, okres korekty rozbijany jest na 60 miesięcy, a przy niższych sumach na 12 miesięcy. Co to oznacza? Kwotę do odliczenia dzieli się na 12 bądź 60 miesięcy i z każdym miesiącem użytkowania auta w firmie (od momentu jego wykupu) suma do odliczenia proporcjonalnie się kurczy. Czyli jeśli np. po wykupie do rozliczenia pozostaje 1200 zł (50 proc. stawki VAT) w okresie 12 miesięcy, to sprzedając samochód po pół roku, przedsiębiorca odliczy sobie już tylko 600 zł z tej kwoty, a po roku ani złotówki.

Leasing. Wykup prywatny auta i późniejsza sprzedaż – konsekwencje podatkowe

Wykup prywatny to przywilej osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą lub wspólników w spółkach cywilnych. Inne formy działalności mogą dokonać wykupu prywatnego wyłącznie, gdy przed końcem umowy leasingu dokonają cesję na jednoosobową działalność gospodarczą.

Do końca 2021 r. osoby takie były w dość uprzywilejowanej pozycji, ponieważ mogły sprzedać wykupione aut bez konieczności płacenia podatków już po upływie 6 miesięcy – ważne, okres ten liczony był od końca miesiąca wykupu. Po zmianach, czyli po 1 stycznia 2022 roku, właściciel musi odczekać już nie 6 miesięcy, a 6 lat, aby uniknąć naliczenia podatku. Co istotne, jego wysokość nalicza się od wartości rynkowej samochodu.

Leasing. Darowizna samochodu rodzinie – co na to prawo?

Okazuje się, że w świetle obowiązującego prawa da się jednak sprzedać auto wykupione do majątku prywatnego bez konieczności płacenia podatku w okresie krótszym niż 6 lat. Ustawa zostawiła furtkę – wystarczy darować auto osobie z najbliższej rodziny (znajdującej się w tzw. „zerowej grupie podatkowej”). Wspomniana grupa obejmuje: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), rodzeństwo, macochę, ojczyma. Z kolei obdarowany może sprzedać auto bez konieczności płacenia podatku PIT i składki ZUS już po upływie 6 miesięcy – licząc od końca miesiąca, w którym dokonano wydania przedmiotu darowizny.

Ważne:

Po pierwsze, jeśli kwota darowizny przekracza 9637 zł, obdarowany z najbliższej rodziny musi zgłosić ją w Urzędzie Skarbowym na formularzu SD-Z2 – ma na to 6 miesięcy. W innym przypadku będzie musiał odprowadzić podatek od darowizny. Po drugie, w przypadku obdarowanego małżonka, podatku da się uniknąć tylko wtedy, jeśli w rodzinie występuje rozdzielność majątkowa.

Co ważne, opisana metoda na wcześniejszą sprzedaż auta bez konieczności płacenia podatku jest w pełni legalna, co potwierdza interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – Sygnatura 0112-KDIL1-1.4012.362.2022.2.HW z dnia 19.09.2022r. Według niej przekazanie w darowiźnie najbliższej rodzinie samochodu wykupionego (prywatnie) z leasingu, który po wykupie nie był wykorzystywany w działalności, nie jest opodatkowane podatkiem VAT. Niestety, kolejne interpretacje mówią też, że taka ścieżka nie działa w przypadku darowizny auta wykupionego wcześniej na firmę, nawet jeśli przedsiębiorca po wykupie zamknie lub zawiesi działalność, a auto zostanie usunięte z majątku firmy.